PENDETA
ZABA DALAM KENANGAN
Bangsa Melayu terhutang budi kepada Zainal
Abidin bin Ahmad atau lebih dikenali dengan panggilan Zaba.
Beliau memberi sumbangan yang besar terhadap Bahasa Melayu dan beliau juga
dikenali sebagai seorang nasionalis Melayu yang gigih. Beliau dilahirkan
pada 16 September 1895 di Kampung
Batu Kikir, Kuala Pilah, Negeri Sembilan. Bapanya Ahmad bin
Ibrahim adalah seorang yang alim dan warak. Oleh itu, sejak berumur
5 tahun lagi Zainal Abidin telah diajar oleh bapanya membaca Al-Quran terus-menerus
siang dan malam. 3 tahun kemudian beliau tamat mengaji Al-Quran dan
mahir dalam rukun-rukun sembahyang serta beliau diajar berzanji.
Pendidikan rasminya bermula pada tahun 1907 di Sekolah Menengah Linggi,
beliau turut juga belajar Bahasa Arab di sebelah petang. Pada tahun
1910, beliau melanjutkan pelajaran di St. Paul's Institution di Seremban
hingga lulus Senior Cambridge dalam tahun1915.
Zaba mula-mula bertugas sebagai guru Bahasa Melayu
di English College, Johor Bahru dalam tahun 1916. Pada tahun
ini juga, beliau bertugas sebagai guru Bahasa Melayu dan penterjemah di
Maktab Melayu, Kuala Kangsar. Disini beliau mula berminat dalam bidang
karang-mengarang. Beliau telah menghasilkan beberapa karyanya untuk akhbar
dan majalah tempatan terutamanya dalam Bahasa Inggeris.
Pada tahun 1939, Zaba bertugas di Pejabat Penerangan Singapura. Ketika
itu beliau menulis buku-buku mengenai pendidikan Melayu. Semasa zaman
Jepun, Zaba bertugas sebagai juruhebah perang
dalam Bahasa Inggeris di radio Singapura. Pada tahun 1946, Zaba bertugas
pula sebagai Penterjemah Kanan Bahasa Melayu di Pejabat Pelajaran Kuala
Lumpur. Di samping ini juga, beliau banyak mengarang buku-buku untuk
sekolah-sekolah Melayu. Buku yang paling penting menjadi bahan rujukan
tentang bahasa Melayu iaitu 'Pelita Bahasa Melayu'.
Beliau juga ada menterjemah kesusasteraan dalam bahasa asing yang terkenal
ke dalam Bahasa Melayu. Zaba juga menerbitkan buku Ilmu Mengarang
Melayu yang menjadi buku teks bagi sekolah-sekolah selepas Perang Dunia
Kedua. Beliau juga telah menulis rencana dalam Journal Of Malayan
Branch Royal Asiatic Society (JMBRAS) bagi memperkenalkan kesusuteraan
dn kebudayaan Melayu kepada orang-orang asing. Zaba juga menulis
mengenai bidang ekonomi, agama dan sikap Melayu. Dalam bidang ini,
beliau menyentuh mengenai kemiskinan dan cara-cara mengatasi masalah ekonomi
orang Melayu. Buku-buku yang dihasilkan ialah 'Falsafah Takdir Penggal
Satu' yang telah mendapat tentangan dan 'Pendapat Perbahasan Ulama Berkenaan
Dengan Kada' dan Kadar' yang telah diharamkan di Perak. Pada tahun 1947,
beliau dihantar ke London sebagai Pensyarah di Universiti London.
Sekembalinya dari London pada tahun 1953, beliau telah dilantik menjadi
Pensyarah di Universiti Singapura (Bahagian Melayu) merangkap Ketua Jabatan
Pengajian Melayu di Universiti tersebut. Beliau telah mengambil ujian
Ijazah Kesarjanaan dari Universiti London dalam tahun 1953 ketika berusia
58 tahun. Beliau berjaya mendapat Ijazah kelas dua. Antara tahun
1951 dan tahun 1955, Singapura. Artikal-artikal yang ditulisnya adalah
mengenai bahasa dan agama. Zaba terlalu cermat dan teliti terutamanya
yang berkaitan dengan bahasa. Menurut teman-teman rapatnya, kebanyakan
surat-surat yang mereka kirimkan kepadanya selalu dikembalikan dengan pembetulan-pembetulan
yang dibuatnya di dalam surat tersebut. Memandangkan
jasa-jasa Zaba dalam bidang bahasa dan persuratan Melayu beliau telah dianugerahkan
gelaran 'Pendeta' pada tahun 1956, iaitu sewaktu
diadakan Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu di Johor Bahru. Dalam
tahun 1959, Zaba telah dianugerahkan Ijazah Kehormat Doktor Persuratan
oleh Universiti Malaya sebagai membalas jasa dan baktinya kepada bahasa
dan persuratan Melayu yang tidak ada tolok bandingannya. Pada tahun
1962, Zaba telah menerima satu lagi penganugerahan, iaitu Bintang
Panglima Mangku Negara oleh DYMM Seri Paduka Baginda Yang di Pertuan
Agong Malaysia yang bergelar Datok dan kemudiannya Tan Sri.
23 Jun 1973 merupakan Hari Konvensyen pertama Unversiti Kebangsaan Malaysia
dan perlantikan Tun Razak sebagai Canselor pertama
Universiti Kebangsaan Malaysia. Di sini sekali lagi Zaba dianugerahkan
Ijazah Kehormat Doktor Persuratan. Pemilihannya
sebagai seorang pejuang dan pencita bahasa dan sastera Melayu oleh Universiti
yang telah didirikan dengan aspirasi kebangsaan amat tepat sekali.
Ia adalah lambang dari perjuangan bahasa dan persuratan Melayu. Malangnya
Zaba tidak dapat hadir untuk menerima ijazah tersebut kerana uzur.
Sejak meletakkan jawatan, beliau tidak lagi bergiat dalam kegiatan bahasa
dan persuratan Melayu. Akhinya, pada hari Selasa 23
Oktober 1973, beliau telah kembali ke rahmatullah dengan meninggalkan
jasa dan baktinya yang tidak ternilai.
[Menu][Sejarah][Lambang][Pendeta
Dalam Kenangan][Guru Lelaki] [Guru
Perempuan]
[Kakitangan
Bukan Guru][AJK PIBG][Kurikulum][Ko-ku][B&K][PENGHARGAAN]